ตั้งแต่คุณชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ได้รับเลือกเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดกรุงเทพมหานคร ก็มีการเปรียบเทียบกับท่านนายกรัฐมนตรี คุณประยุทธ์ จันทร์โอชาในหลายเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นความนิยมของประชาชน สไตล์การทำงาน ความสามารถ ด้านต่าง ๆ คุณสมบัติ และบุคลิก
และเมื่อคุณชัชชาติได้ขึ้นสัมภาษณ์ไม่ว่าเวทีใด ก็มักจะถูกถามเรื่องความเห็นของเขาที่มีต่อคุณประยุทธ์และรัฐบาลของคุณประยุทธ์ เช่นในเหตุการณ์ที่พบในวีดิโอนี้ และมีประเด็นของภาษากายที่น่าสนใจมาเรียนรู้กัน
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้อันเป็นประโยชน์ให้แก่ประชาชนในการเรียนรู้ศาสตร์ภาษากาย (Non-verbral communication / Body Language ) อันได้แก่ข้อมูลที่สื่อสารออกมาจากมนุษย์ทุกอย่างนอกเหนือจากคำพูดทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว (Concious / Unconcious) จึงเป็นชุดของข้อมูล (Information) ทางพฤติกรรมศาสตร์และจิตวิทยาที่สำคัญอันสามารถนำไปประยุกต์ตีความฐานะผู้สังเกตการณ์ และนำไปประเมินกับเหตุการณ์ที่ปรากฎอย่างไรเท่านั้น ไม่ได้มีไว้เพื่อตัดสินสิ่งใด
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์
เมื่อพิธีกรถามคุณชัชชาติว่า “คุณคิดเห็นอย่างไรกับรัฐบาล และกระแสต่อต้านคุณประยุทธ์” ในนาทีที่ 1:45 เมื่อคุณชัชชาติ ตอบว่า
“ผมคิดว่ารัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์……….ผมจะพูดยังไงดีนะ” (แปลเป็นไทย)
จะพบภาษากายของการ “เกาหัว” และห้มหน้ามองต่ำไปทางขวาล่าง (Diminished eye contact – Lower left Quadrant) และจะพบการเกาหัวอีกครั้งในนาที 2:13 เมื่อเอ่ยถึงรัฐบาลว่า “ผมทำงานร่วมกับพวกเขาได้ และผมไม่ควรคอมเม้นต์มากนักเพราะต้องทำงานร่วมกับเขา”
การเกาหัว (Head scratching) ในทางกายภาพย่อมหมายถึงอาการคัน เช่น อาจจะคันรังแค โรคผัวหนัง ผื่นแพ้ หรือ คันเพราะไม่สบายหนังศีรษะ เช่น เหงื่อออกเยอะ แต่ในทางภาษากายและจิตวิทยาจะมีความหมายคนละแบบ
การเกาหัวจะเป็นภาษากายที่เกิดขึ้นเมื่อจิตเกิดสภาวะ Beta moment คือความมั่นใจตก (ชั่วคราว) เช่น เหตุการณ์เจอคำถามที่ไม่รู้จะตอบยังไง ไม่รู้จะต้องตัดสินใจยังไง หรือในภาษาชาวบ้าน คือ เกิดความรู้สึก “ไปไม่เป็น” หรือ รู้สึกเขินหรือ อาย ก็พบได้ และถ้าคุณชอบอ่านการ์ตูนโดเรม่อน คุณจะคุ้นตากับการเกาหัวของโนบิตะที่มักจะทำเป็นประจำเวลาเขาเผชิญปัญหาและครุ่นคิดว่าจะทำยังไง หรือ ในมหาลัยหรือโรงเรียน เมื่อนักเรียนถูกถามคำถามหน้าห้องแล้วตอบไม่ได้ การเกาหัวจึงค่อนข้างเป็นภาษากายที่ถือว่าสากลระดับนึง และเราล้วนคุ้นเคยดี
ทั้งนี้ในการวิเคราะห์การ “เกาหัว” จะต้องแยกออกจากการเกาหรือ สัมผัสใบหน้า (Facial touching) เพราะมีความหมายในทางภาษากายที่แตกต่างกัน โดยทั่วไปผมมักพบว่ามักจะถูกเหมารวมว่า “ตื่นเต้น” (Anxiety) ซึ่งจะทำให้วิเคราะห์ได้ผิด
ภาษากายก็เปรียบเสมือนภาษาพูด คุณจะต้องเข้าใจความหมายของคำแต่ละคำว่ามีความหมายแตกต่างกันอย่างไร การที่เราไม่เข้าใจคำที่แตกต่างกันย่อมนำพาสู่การอ่านที่ผิด ๆ
การเกา หรือ สัมผัสหัวในรูปแบบที่ปรากฎในเคสนี้ จะเป็น Sincere anxiety โดยทั่วไปจะสัมพันธ์กับ Honesty และมักไม่สัมพันธ์กับ Deception อาจอธิบายว่าคุณชัชชาติก็คงคิดเยอะพอสมควรว่าจะพูดถึงรัฐบาลและคุณประยุทธ์ยังไงให้เหมาะสมและเข้ากับกาลเทศะเพราะจะต้องทำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิดจากนี้และอนาคต
การที่เราพบภาษากายของการเกาหัวร่วมด้วยตอนตอบคำถามเกี่ยวกับคุณประยุทธ์และรัฐบาล ก็ถือว่าสอดคล้องกับสภาพการณ์และบริบท แม้ว่าคุณชัชชาติจะได้ฉายาว่าแข็งแรงที่สุดในปฐพี แต่เมื่อถูกถามถึงรัฐบาลและคุณประยุทธ์ คุณชัชชาติก็แอบมีความรู้สึก “ไปไม่เป็น” เล็ก ๆ ให้เห็นเหมือนกัน
คำถาม
ตอนที่คุณชัชชาติเกาหัว คุณคิดว่าคุณชัชชาติ รู้สึกยังไงตอนตอบคำถาม
ขอเป็นกำลังใจให้ทั้งคุณชัชชาติ และรัฐบาลในการร่วมมือกันทำงานเพื่อคนกรุงเทพนะครับ
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์ (หมอมด)
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ในศาสตร์ภาษากาย และเผยแพร่ความรู้อันเป็นประโยชน์แก่สาธารณชนที่สนใจเท่านั้น บุคคลอ้างอิงในเวปไซด์จะคัดเลือกมาจากหลายวงการ เช่น นักการเมือง นักแสดง นักร้อง นักกีฬา นักธุรกิจ และบุคคลสาธารณะที่ปรากฎในสื่อสาธารณะ เช่น ข่าว รายการโทรทัศน์ งานแถลงข่าว สัมภาษณ์ รายการในยูทูป (youtube) เป็นต้น การตีความและอธิบายภาษากายไม่มีจุดประสงค์เพื่อสนับสนุนในเชิงการเมือง หรือ มีจุดประสงค์ที่จะละเมิดกับบุคคลใด กลุ่มการเมือง หรือ ศาสนาใด ทั้งสิ้น
คุณชัชชาติ ฉลาด ไม่น่าจะ ไปไม่เป็น นะครับ … น่าจะเป็นลักษณะของการสงวนท่าที ให้ดูน่ารักและเป็นเอง ดูแล้วถ่อมตนโดย ไม่ทำให้รู้สึกว่า การตอบคำถาม เป็นไปในทางบวก หรือลบ ต่อ กลุ่มเป้าหมายที่อยู่ในคำถาม …และเป็นการท่าทีที่ให้เกียรติ ไม่ดูแคลน แต่ก็ไม่ชื่นชมนัก …เหมือบกับรับคำถาม แต่สงวนท่าทีตอบ เพื่อไม่ให้เกิดผลกระทบทั้งทางบวกและลบ โดยให้หันเหจากคำตอบ มาเป็น บุคคลิกของตนเองแทน…แบบอารมณ์ขัน เพื่อให้ผู้ต้องการได้ยินคำตอบในแบบที่ตัวเองคาดหวัง จะพออนุโลมในคำตอบที่เป็นนามธรรม โดยใช้เทคนิค ที่ ส่งให้ผู้ฟังได้คำตอบแบบไม่ได้เป็นภาษาพูด แต่ให้ตีความจากภาษากายเอา ครับ ….
“ไปไม่เป็น” ในความหมายของผมไม่ได้หมายถึงโดยสิ้นเชิง แต่เป็นท่าทีของภาษากายที่แสดงออกมาครับ ในส่วนทัศนคติและความคิดของคุณชัชชาติ ผมเห็นด้วยกับคุณทุกประการครับ